Federal နှင့် Confederal စနစ်
တစ်ပြည်ထောင်စနစ် (unitary state) ဆိုတာ အချုပ်အခြာအာဏာ နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့် အားလုံးကို ဗဟို အစိုးရက ပိုင်တာ။
ဖေဒရယ်စနစ် (federal) ဆိုတာ အချုပ်အခြာအာဏာ နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့် အားလုံးသည် ဗဟိုအစိုးရနှင့် ပြည်နယ် အစိုးရ မျှဝေထားသည်။ ပြည်နယ်အစိုးရ လုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ဗဟိုအစိုးရက ထိပါခွင့်မရှိသလို ဗဟိုအစိုးရလုပ်ပိုင်ခွင့်များကို ပြည်နယ်အစိုးရက ထိပါးခွင့်မရှိပါဘူး။
ကွန်ဖက်ဒရိတ် (confederal) ဆိုတာ အချုပ်အခြာအာဏာ နှင့် လုပ်ပိုင်ခွင့် အားလုံးသည် ပြည်နယ်အစိုးရမှာ ရှိတယ်။ ပြည်နယ်အစိုးက ခွင့်ပြုလုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးထားတဲ့ အရာပဲ ဗဟိုအစိုးရက လုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်။
အကယ်၍ ကိုယ်ပြည်နယ်က လူတော် အရင်းအမြစ် နှင့် သဘာဝအရင်းမြစ်များစွာ ရှိရင် Confederal က အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ Confederal ဆိုတာက အရာအားလုံးကို ကိုယ်ကပဲ တာဝန်ယူရပါတယ်။
အကယ်၍ ကိုယ့်ပြည်နယ်က လူတော် အရင်းအမြစ် နှင့် သဘာဝ အရင်းအမြစ်က မခိုင်မာဘူး၊ တစ်ချို့သော ကိစ္စများကို တာဝန် မယူနိုင်ဘူးဆိုရင် Federal က အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
Confederal နဲ့ Federal စနစ်က ဗဟိုအစိုးရအတွက် ဝန်ပေါ့သွားစေပါတယ်။
ဆက်၍ ဖက်ရန် -
- https://courses.lumenlearning.com/atd-odessa-federalgov/chapter/the-division-of-powers/
- https://europeanconstitution.eu/understanding-and-reforming-institutions
- https://www.bbc.com/burmese/in-depth-49450775
(အမှားပါသော် ဖြည့်စွက် အကြုံပြုပေးရန် ကြိုဆိုပါသည်)